„Ja, so isch das gsi. Und drum sizuder jez im Jugendknascht.“
Ich griifi mer ane Chopf. Das isch doch unfassbar, wie schii mier das hie grad ferzellt. Aber schii wird’s ja wohl wissu, immerhin isch är irusch Nachpüür. Gsi. Jez in dem Fall ja nimme.
„Säg los, ich mües ga, miine Bus chund grad um d’Egga“ seitsch nu, und scho isch ewäg. Ich schtaa da, und chas eifach nit bigriifu. Är isch nu nit emal folljäärige, und scho im Gfängnis! Und settigs hie im Wallis, in iische Derfer. Z’Bäru, z’Basul, z’Zürich, ja ine Schtädt giz settigs scho, aber dass das öi hie bi iisch git, das deichti mu nit. Ich kenni inu user Schüel, är isch zwar nit mit mier in ei Klass gangu, aber in dene Bärgderfer sind d‘Schüele chlei und jede ferchund alles mit. Är isch glöibi immer scho so biz en Leererschreck gsi. Uf jedu Fall heder immer wider Erger ka und sältu en gnüegundi Nota. Ja super, und jezu sizuder im Gfängnis! So geend doch schiini ganzu Züekunftsschanse z’fätzu. Aber ich glöibi küüm, das im das bewusst isch. Isch das nit en trüürigi Gsellschaft, wenn Jugendlichi der ganz Tag am kiffu sind ooni dasus dessu Eltru merkund? Klar sind d’Eltru öi Liit wa irusch eigunu Problem hend, aber mu darf doch d’Chinder nit fergässu.
Nu immer schtaani aner Bushalteschtell. Ersch jez merki, das agfangu het z’rägnu, aber ich bi grad so in miine Gidanke und immer nu biz schokiert, das mer gliich isch wie nassus ich chumi. Mier wird erscht hie und jez klar, dass z’Läbu fame jungu Mänsch bis zume gwissu Alter gänzlich fa schiiner Umwält beschtimmt wird. Hetti schiini Eltru nit so früe gschidu, hettimu im es bizji mee nagfregud, hettimu ne nit immer wider, scho im Chindergartu, fergässu abz’holu faner Schhüel, wär de schiis Läbu nit annersch cho? Wär är de nit ganz en anere Mänsch? Ja, und öi d’Leerer sind nit grad Helde! Äs isch doch offusichtlich gsi, daser Problem und Sorge het, är isch scho immer user Reiha gitanzut. Isch das nit irgendwie en unbewusste Hilfeschrei fan im gsi? Aber d’Leerer hend schich nit ärnschthaft um inu gikümmrut, öi dii hend irusch eigunu Sorge und Problem, klar. Schtraafe hentsch mu ferteilt, das isch ja en güeti Hilf. Unfassbar, äs isch mer gar nie bewusst gsi, wie seer ich doch es Produkt fa miiner sozialu Umgäbig bi! Ich ha immer z’Gfüül ka, ich chänne sälber deichu und Entscheidige träffu, das isch en riisu Irrtum gsi! Oh Mann, ich chumimer grad so schlächt for. Ich ha en wunderschöni Chindheit hinner mier. Äs het mer an nixum gfeelut, wäder finanziell und materiell, nu in Hinblik uf Liebi, Züeneigig oder Giborguheit. Driimal iner Wucha hent mi miini Eltru zum Riitu gfaaru, und nie, nit es einzigs mal, hentschmi fergässu. Th… Und schiini Eltru hend ne alli paar Täg wider mal fergässu abz’holu faner Schüel. Wie‘s wohl wär cho, wenn är als miine Brüeder giboru wär? Oder nei! Was, wenn ich an schiiner Schtell giboru wär? Wie gsengi wohl miis Läbu jezu üs? Wär ich ächtig jezu öi im…
„Hei, schlaafusch? Was isch jez? Schtiigusch inna, oder chani wiiter faaru?“ Oh, der Blick fa dem gnärftu Buschauffeur! Ich sellti ferliichter nit hie schtaa wieni ufe Bus wartegi, weni de doch nit will ischtiigu. Und da ich nu immer kei Antwort gigä ha, tüed der Chauffeur di Port züe und faarud chopfschittlund wiiter. Ich bi immer nu so perplex, dasi wiiterhin da schtaa bliibi. Wie blind bin ich doch bishär gsi. Öi wenn ich ferliichter läbi wie ime Määrli, heisst das nu lang nit, dass alli Problem und schlimmu Sache wiit, wiit ewäg sind. Dii feend nit erscht im Üsland a. Öi nit erscht z’Bääru, z’Basul oder z’Zürich. Nei, di giz öi hie im Wallis, in iische so fertruuwtu chleine Derfer. Aber iischi Gsellschaft tüed das halt nu gäru ignorieru. Wiso schich mit settigum usenandersezu, wemu sälber gnüeg z’schtudieru het? Andri sägend schi ferliichte, ich ha das nit neetig, settige Tatsache ind Öige z’lotzu, mier geiz ja güet! Das wer inere Gsellschaft läbe, wa Jugendlichi uber Monät hinwäg Gras usum eigunu Chäller chännend wiiterfertiggu, ooni dass d’Eltru drufchumend, bis de es Tagsch di Polizii chund und schi mitnimmt, das schiint hie niemert z’intressieru. Iischi Derfer sind nit grad grossi, äs chamer niemert ferzellu, är heige nit gwisst, dass dem Botsch keine lotzud, dass der uf schich sälber gschtellte isch. Und öi scho immer gsi isch. Aber reagiert het niemert, und jezu ferwundruntschi alli uber schiis Schiksal und tient schockiert. Aber kholfu het mu ja öi niemert. Und so isch das jungi Läbu zerschtert wordu, und scho jezu zum scheitru ferurteilt. Alli hend nummu züeglüegud wiener zugrunde geit. Aber wemu mal sälbscht abschtürzt, isch de doch jede froo, wenn epper da isch, wa schich einum animmt und mu en schtützunde Pfiiler in schiinum Miiseer ferchund. Will wenn im entscheidundu Momänt niemert da isch, hetmu ferloru. Ich hoffi fescht, dass fer miine Kolleg, wa momentan im Gfängnis sizud, der entscheidund Momänt nu nit durch isch und en hälfundi Hand scho unnerwägs isch.
Ich griifi mer ane Chopf. Das isch doch unfassbar, wie schii mier das hie grad ferzellt. Aber schii wird’s ja wohl wissu, immerhin isch är irusch Nachpüür. Gsi. Jez in dem Fall ja nimme.
„Säg los, ich mües ga, miine Bus chund grad um d’Egga“ seitsch nu, und scho isch ewäg. Ich schtaa da, und chas eifach nit bigriifu. Är isch nu nit emal folljäärige, und scho im Gfängnis! Und settigs hie im Wallis, in iische Derfer. Z’Bäru, z’Basul, z’Zürich, ja ine Schtädt giz settigs scho, aber dass das öi hie bi iisch git, das deichti mu nit. Ich kenni inu user Schüel, är isch zwar nit mit mier in ei Klass gangu, aber in dene Bärgderfer sind d‘Schüele chlei und jede ferchund alles mit. Är isch glöibi immer scho so biz en Leererschreck gsi. Uf jedu Fall heder immer wider Erger ka und sältu en gnüegundi Nota. Ja super, und jezu sizuder im Gfängnis! So geend doch schiini ganzu Züekunftsschanse z’fätzu. Aber ich glöibi küüm, das im das bewusst isch. Isch das nit en trüürigi Gsellschaft, wenn Jugendlichi der ganz Tag am kiffu sind ooni dasus dessu Eltru merkund? Klar sind d’Eltru öi Liit wa irusch eigunu Problem hend, aber mu darf doch d’Chinder nit fergässu.
Nu immer schtaani aner Bushalteschtell. Ersch jez merki, das agfangu het z’rägnu, aber ich bi grad so in miine Gidanke und immer nu biz schokiert, das mer gliich isch wie nassus ich chumi. Mier wird erscht hie und jez klar, dass z’Läbu fame jungu Mänsch bis zume gwissu Alter gänzlich fa schiiner Umwält beschtimmt wird. Hetti schiini Eltru nit so früe gschidu, hettimu im es bizji mee nagfregud, hettimu ne nit immer wider, scho im Chindergartu, fergässu abz’holu faner Schhüel, wär de schiis Läbu nit annersch cho? Wär är de nit ganz en anere Mänsch? Ja, und öi d’Leerer sind nit grad Helde! Äs isch doch offusichtlich gsi, daser Problem und Sorge het, är isch scho immer user Reiha gitanzut. Isch das nit irgendwie en unbewusste Hilfeschrei fan im gsi? Aber d’Leerer hend schich nit ärnschthaft um inu gikümmrut, öi dii hend irusch eigunu Sorge und Problem, klar. Schtraafe hentsch mu ferteilt, das isch ja en güeti Hilf. Unfassbar, äs isch mer gar nie bewusst gsi, wie seer ich doch es Produkt fa miiner sozialu Umgäbig bi! Ich ha immer z’Gfüül ka, ich chänne sälber deichu und Entscheidige träffu, das isch en riisu Irrtum gsi! Oh Mann, ich chumimer grad so schlächt for. Ich ha en wunderschöni Chindheit hinner mier. Äs het mer an nixum gfeelut, wäder finanziell und materiell, nu in Hinblik uf Liebi, Züeneigig oder Giborguheit. Driimal iner Wucha hent mi miini Eltru zum Riitu gfaaru, und nie, nit es einzigs mal, hentschmi fergässu. Th… Und schiini Eltru hend ne alli paar Täg wider mal fergässu abz’holu faner Schüel. Wie‘s wohl wär cho, wenn är als miine Brüeder giboru wär? Oder nei! Was, wenn ich an schiiner Schtell giboru wär? Wie gsengi wohl miis Läbu jezu üs? Wär ich ächtig jezu öi im…
„Hei, schlaafusch? Was isch jez? Schtiigusch inna, oder chani wiiter faaru?“ Oh, der Blick fa dem gnärftu Buschauffeur! Ich sellti ferliichter nit hie schtaa wieni ufe Bus wartegi, weni de doch nit will ischtiigu. Und da ich nu immer kei Antwort gigä ha, tüed der Chauffeur di Port züe und faarud chopfschittlund wiiter. Ich bi immer nu so perplex, dasi wiiterhin da schtaa bliibi. Wie blind bin ich doch bishär gsi. Öi wenn ich ferliichter läbi wie ime Määrli, heisst das nu lang nit, dass alli Problem und schlimmu Sache wiit, wiit ewäg sind. Dii feend nit erscht im Üsland a. Öi nit erscht z’Bääru, z’Basul oder z’Zürich. Nei, di giz öi hie im Wallis, in iische so fertruuwtu chleine Derfer. Aber iischi Gsellschaft tüed das halt nu gäru ignorieru. Wiso schich mit settigum usenandersezu, wemu sälber gnüeg z’schtudieru het? Andri sägend schi ferliichte, ich ha das nit neetig, settige Tatsache ind Öige z’lotzu, mier geiz ja güet! Das wer inere Gsellschaft läbe, wa Jugendlichi uber Monät hinwäg Gras usum eigunu Chäller chännend wiiterfertiggu, ooni dass d’Eltru drufchumend, bis de es Tagsch di Polizii chund und schi mitnimmt, das schiint hie niemert z’intressieru. Iischi Derfer sind nit grad grossi, äs chamer niemert ferzellu, är heige nit gwisst, dass dem Botsch keine lotzud, dass der uf schich sälber gschtellte isch. Und öi scho immer gsi isch. Aber reagiert het niemert, und jezu ferwundruntschi alli uber schiis Schiksal und tient schockiert. Aber kholfu het mu ja öi niemert. Und so isch das jungi Läbu zerschtert wordu, und scho jezu zum scheitru ferurteilt. Alli hend nummu züeglüegud wiener zugrunde geit. Aber wemu mal sälbscht abschtürzt, isch de doch jede froo, wenn epper da isch, wa schich einum animmt und mu en schtützunde Pfiiler in schiinum Miiseer ferchund. Will wenn im entscheidundu Momänt niemert da isch, hetmu ferloru. Ich hoffi fescht, dass fer miine Kolleg, wa momentan im Gfängnis sizud, der entscheidund Momänt nu nit durch isch und en hälfundi Hand scho unnerwägs isch.